Moramys

Dit is een beetje een vreemde titel voor iedereen die geen Zweeds spreekt. ‘Mys’ betekent zoiets als gezelligheid of knusheid en dat is typerend voor het leven hier. Vrije tijd wordt door de meesten doorgebracht met familie. Veel leeftijdsgenoten hier in Mora zijn getrouwd en hebben jonge kinderen. Dat is één van de redenen waarom het voor ons nog steeds lastig is om vriendschappen op te bouwen met leeftijdsgenoten: er zijn simpelweg nauwelijks vrijgezelle leeftijdsgenoten of wel leeftijdsgenoten die tijd en zin hebben om nieuwe mensen te ontmoeten. Maar mocht je nu denken dat dit een erg treurige conclusie is, wees dan gerust: Eva en ik zijn elkaars familie hier in Mora en we doen lekker mee met de Moramys!

In Mora en omgeving blijkt verrassend veel te doen en te ontdekken om onze vrije tijd aangenaam te vullen. ’s Avonds als we thuiskomen, vertellen we elkaar over onze dag, eten samen en kijken vaak een aflevering van een serie. We kijken nu Zweedse series, in het Zweeds met Zweedse ondertiteling en soms vergeten we gewoon dat het in het Zweeds gaat! We spreken nog wel Engels met elkaar, maar dat zou zo maar eens over kunnen gaan in Zweeds…

Na het eten doet één van ons de afwas (en dat gaat keurig zonder ruzie, haha). Daarna wacht vaak een huishoudelijk klusje als wassen of iets administratiefs zoals rekeningen betalen. Dit is ook het moment van de sport: ik dans en Eva doet aan aikido (een verdedigingssport). De avond is ook heel geschikt voor Skype, wat belangrijker wordt nu ik geen vrienden meer op loop- of fietsafstand heb. Netflix is haast vaste prik, met Zweedse ondertiteling uiteraard, maar kan ook vervangen worden door een (Zweeds) boek. Onze avonden zijn dus heerlijk ontspannen en vreselijk burgerlijk, maar dat gebeurt blijkbaar met je als je fulltime werkt. Zelfs op vrijdagavond is het bed soms aantrekkelijker dan de karaokebar, haha.

In de weekenden genieten Eva en ik ook van Mora. Regelmatig winkelen we in de stad. De winkels sluiten om drie uur, dus we zijn altijd vroeg weer thuis. Dat is trouwens typisch Zweeds. Het weekend is bedoeld voor de familie en daarom zijn veel attracties, zoals musea, het zwembad en zelfs restaurants op zondag gesloten. Eva en ik vinden dat nog steeds vreemd, en heel jammer, maar hier in Zweden is dat heel normaal. We willen allebei graag de werkplaats in Nusnäs bezoeken waar de typische Dalapaarden worden gemaakt en wat vlakbij Mora is, maar de werkplaats is alleen op weekdagen geopend. Hoeveel bezoekers zouden ze hebben, vraag ik me dan af…

Op zondagmiddag lopen we vaak hard. Ik ben niet zo’n hardloper, maar Eva en ik hebben hetzelfde tempo en de omgeving maakt alles goed. We kunnen langs het meer lopen, maar onze favoriete route gaat langs een riviertje over de route van de Vasaloppet (die beroemde langlaufwedstrijd) tot aan het skistation. Dat is zo’n twee kilometer. Bij het skistation is een ‘speeltuin voor volwassenen’, ofwel een plek met fitnessapparaten in de buitenlucht. Daar trainen we even en dan rennen we weer terug. Goed bezig, toch?

Bij het skistation staan inmiddels sneeuwkanonnen klaar. Er ligt ook al wat sneeuw, maar dat is nepsneeuw. Toch wordt de eerste sneeuw snel verwacht. De afgelopen week was het behoorlijk koud. Donderdag kwam de temperatuur pas na twaalven boven nul! Iedereen bereid zich voor op de winter. Er heerst een gespannen verwachting onder mijn collega’s, want het is bijna tijd om de ski’s tevoorschijn te halen en daar hoort ook wintermys bij! Dat betekent tijd voor kaarsjes, bakken, puzzelen, warme chocolademelk, glogg, Santa Lucia, kerst, enz. Maar nu is het nog even herfst.

Vorige week zijn Eva en ik naar het zwembad geweest. Dat is gratis voor leerkrachten. De gemeente Mora wil alle werknemers stimuleren om gezond te leven en daarom hebben we allebei tien gratis bezoekjes per half jaar! En dit is niet het enige, we kunnen ook drie dagen gratis skiën dit winterseizoen en er zijn allerlei andere aanbiedingen, zoals lezingen en sportactiviteiten. Dat is echt geweldig! Het zwembad beviel ons prima, dus we zullen goed gebruik maken van onze vrijkaartjes.

Het is onvermijdelijk om leerlingen tegen te komen in Mora. Ik heb ruim de helft van mijn klas al ontmoet in de weekenden. Ook in het zwembad kwam ik een leerling tegen en in het bubbelbad heb ik kennisgemaakt met haar vader. Bijzondere situatie, haha. Ik vind het geen probleem om leerlingen te zien en ze zijn ook blij als ze mij spotten, maar in het zwembad werd het toch een beetje ongemakkelijk. Het is namelijk verboden om met badkleding te douchen. Mannen en vrouwen hebben wel gescheiden omkleedruimtes, maar er zijn geen hokjes, zoals in Nederland. Het is gewoon één grote ruimte. Ik heb mijn collega gevraag hoe zij dat zou doen en ze antwoordde dat ze gewoon tegelijk met de leerling zou douchen. Als leerkracht ben je een voorbeeld en gezamenlijk douchen zonder badkleding is het voorbeeld dat hier in Zweden gegeven dient te worden. Dat vond ik echter toch te ver gaan. Ik heb dus gewacht tot ze klaar was (in de sauna, het hoeft tenslotte niet onaangenaam te zijn) voor ik me uitkleedde. En dan nog vond ik het bijzonder om daar met zijn allen naakt te zijn, maar daar hadden de anderen geen last van, geloof ik. Ik moet duidelijk nog een beetje inburgeren, haha.

Vorige week hebben Eva en ik de bioscoop bezocht. Allebei zijn we fan van de boeken van Jo Nesbø, een Noorse schrijver, en één van zijn boeken was verfilmd. De bioscoop hier heeft één filmzaal, maar die is redelijk groot. Het viel ons op dat alle stoelen geweldig veel beenruimte hadden. Ik denk dat zelfs mijn lange broertje zijn benen helemaal had kunnen strekken zonder onder de zitplaats daarvoor terecht te komen. De popcorn was ook prima, net als de film zelf. Mochten jullie ‘De sneeuwman’ gelezen hebben, de film komt in de buurt.

Een paar weken geleden was Eva’s vader op bezoek en hebben we vertier gezocht buiten Mora. We wilden het roofdierenpark in Orsa bezoeken. De reis was al een avontuur op zich. Op zaterdagochtend namen we de bus naar Orsa, waarna we wilden overstappen op de bus naar het roofdierenpark. Toen die bus tien minuten te laat was, hebben we maar eens gebeld met de organisatie en wat bleek: we hadden de reis twee uur van tevoren moeten boeken. De bus rijdt alleen na reservering. Hoewel we verbaasd waren, aangezien het roofdierenpark één van de grootste attracties van de provincie is en het een zaterdag was, is dit ook wel weer kenmerken voor Zweden. Op zaterdag rijdt die bus dus niet vanzelfsprekend!

Daar stonden we dan, in Orsa. De bus terug ging pas twee uur later, dus we zochten de VVV op. Uiteraard was die in het weekend gesloten… Verbaast dit je? Dan zul je in Zweden nog wel vaker voor verrassingen komen te staan, haha. We hebben ons vermaakt met een wandeling door het centrum (lees: door de weilanden in het centrum) naar de haven. Gelukkig hadden we onze eigen fika bij ons en konden we genieten van thee en koekjes aan het meer. Bovendien was er nog een winkel met streekproducten over, dus konden we ons opwarmen. Er was ook een kermis, maar die was zo zielig, dat we al verdrietig werden bij de aanblik. Er was werkelijk niemand te zien! Nadat we onze boodschappen maar in Orsa hadden gedaan, namen we bus weer terug naar Mora. Daar maakten Eva en haar vader alles goed met een geweldige, echte Griekse moussaka. Dat zijn de voordelen van een Griekse huisgenoot!

Een dag later, nadat we de bussen wél hadden gereserveerd, kwamen we dan toch bij het roofdierenpark. Bovendien bleek de reis nu gratis te zijn, dat is blijkbaar altijd zo voor een reis die je moet reserveren. De buschauffeur wist ook niet hoe dat kon, maar wij hadden er geen probleem mee! Het roofdierenpark was geweldig! We hebben beren gezien, ijsberen, wolven, tijgers, luipaarden en een veelvraat. Alle dieren hadden een geweldig ruim verblijf en het hele park was op een beboste berg gebouwd, waardoor het er heel natuurlijk uitzag. Door alle bomen was het ook niet zo makkelijk om de dieren te ontdekken, maar dat lijkt me voor die dieren eigenlijk veel beter. Dan kunnen ze zich ook verschuilen als ze geen zin hebben om te poseren.

Deze week heb ik een halve week vakantie! Ik ben er ook wel aan toe. Dat is ook niet zo gek, want het is mijn eerste baan en ik moest wennen aan het Zweeds, aan het wonen in Mora en aan het lesgeven aan Sven. Het afgelopen weekend ben ik op bezoek geweest bij mijn vrienden in Linköping, wat hartstikke gezellig was, en woensdag komen Irene en Niels op bezoek! Dat is een heerlijk vooruitzicht!

Ik wens iedereen in Nederland en natuurlijk ook op andere plekken veel mys toe de komende tijd. Probeer het maar eens, het is best wel relaxed!