Een witte Pasen

In Nederland is de meivakantie net begonnen, begrijp ik. Voor de verandering is dat hier eens anders. Over vijf en een halve week lever ik namelijk mijn masterthesis in! Dit zijn dus alweer de laatste loodjes, ongelooflijk hoe snel dat gaat. We hebben op dit moment geen lessen meer en zijn dus fulltime aan het schrijven. Dat is wel even wat anders dan de maanden hiervoor, maar mogelijk heb je het al gemerkt: schrijven is voor mij niet zo’n probleem.

Misschien vinden jullie het wel leuk om te horen waar ik nu eigenlijk mee bezig ben. Ik doe onderzoek naar de lesvoorbereiding voor buitenlessen. Er zijn namelijk allerlei boeken te vinden met activiteiten, maar het lijkt mij zo handig als leerkrachten een handleiding hebben om zelf lessen te ontwerpen, een soort lesvoorbereidingsformulier of checklist. Dan wordt het namelijk mogelijk om lessen te gaan ontwerpen die precies aansluiten op het lesdoel en de klas, in plaats van zoeken naar een speld in een hooiberg van activiteiten. Ik had verwacht dat er wel informatie te vinden zou zijn over wat zo’n voorbereiding op een buitenles moet inhouden, maar dat valt tegen. Ondanks dat er al meer dan een eeuw (in ieder geval in Zweden) buitenlessen worden gegeven, is er nog niet veel bekend over hoe je dat eigenlijk het beste kan doen! Gek hè? Dus nu combineer ik theorie over lesvoorbereiding in het algemeen (dus ook voor binnenlessen) met lesvoorbereidingen voor outdoor sportlessen, omgevingsonderwijs en persoonlijke ontwikkeling en met leertheorieën. En dan hoop ik dat ik daarmee ook iets kan zeggen over lesvoorbereiding voor buitenlessen in het basisonderwijs. En ik interview een aantal leerkrachten in Nederland en Zweden over hun lesvoorbereiding. Ik ga de aanpakken van de verschillende leerkrachten met elkaar vergelijken om te zien of er iets is dat ze allemaal doen. Dat zou dan een essentieel onderdeel van de lesvoorbereiding kunnen zijn. En natuurlijk vergelijk ik de interviews ook met de theorie, want het zou mooi zijn als de aanpak die ik voorstel ook onderbouwd wordt, dat ik ook weet waaróm die aanpak zou kunnen werken. En uiteindelijk hoop ik dan te kunnen concluderen wat de beste aanpak is wanneer je een buitenles wilt voorbereiden.

En daar heb ik dus nog vijvenhalve week voor. Klinkt bijna onmogelijk, toch? Maar gelukkig heb ik de literatuur al geschreven en de meeste interviews gedaan. Dus ik kan de komende week beginnen met analyseren. Ik lig nog aardig op schema, dus is er geen sprake van stress. Hoewel, wel een beetje (gezonde) spanning…

Vorig weekend was het hier, net als in Nederland, Pasen. Het verschil was dat het hier een witte Pasen werd. Op vrijdag sneeuwde het de hele dag en hoewel het overdag ruim boven nul was en de meeste sneeuw meteen verdween, lag er tegen de avond toch een aardig laagje. En het duurde vervolgens het hele weekend voordat dat verdwenen was. Ironisch genoeg was Witte Donderdag dus de enige dag dat het niet echt wit was, haha.

Ik was nieuwsgierig naar hoe Pasen hier in Zweden gevierd wordt, dus ben ik elke dag naar de kerk geweest. Ik had al eerder gemerkt dat het hier wat conservatiever gaat dan ik gewend ben in Dalfsen, maar nu was het net alsof ik een halve eeuw terugstapte in de tijd. Op Donderdag werd het laatste avondmaal uitgebeeld (uitgespeeld) in de kerk. Eén priester was de verteller, de andere was Jezus en de misdienaars waren bedienden. Twaalf mannen, gewone kerkgangers, waren de twaalf apostelen. Ze zetten stoelen neer voor het altaar en de priester waste hun voeten. Dat had ik nog nooit gezien, maar mijn moeder vertelde dat dat ook gebeurde in Nederland, toen zij klein was. Waar in Dalfsen na de communie het altaar helemaal leeg wordt gemaakt en het liturgisch vaatwerk naar de Sacristie moet worden gebracht, gebeurde dat hier niet. En er was ook geen processie met de monstrans (dat kan ook een praktische oorzaak hebben gehad, aangezien de kerk in Linköping een stuk kleiner is). Maar in plaats van een bijaltaar, zoals ik ken uit Nederland, was er hier een aparte zaal ingericht voor de aanbidding van het heilig Sacrament. Interessant om zo die verschillen te zien.

Op Vrijdag was er om drie uur een viering en ik verwachtte een kruisweg, maar het bleek de viering te zijn zoals die in Dalfsen op vrijdagavond plaatsvindt. Deze viering was grotendeels hetzelfde: één van de priesters was de verteller, één was Jezus en de mensen in de kerk spraken de tekst van het volk en andere rollen. Het verhaal van de lijdensweg werd zo verteld. Wat wel bijzonder was, was de aanbidding van het kruis. In Dalfsen leggen de mensen bloemen neer en ik weet dat we als misdienaars ook een keer waxinelichtjes hebben uitgedeeld, maar hier hielden de misdienaars een kruisbeeld vast en dat werd vervolgens door iedereen gekust. Het zou echter Zweden niet zijn als dat niet hygiënisch gebeurd, dus na elke kus werd die plek schoongepoetst door een van de misdienaars, keurig met telkens een nieuw stukje van de doek.

Op Zaterdag begonnen we buiten, allemaal rond de vuurkorf. Dat zou in Dalfsen onmogelijk zijn, maar hier waren zo’n honderdvijftig mensen, schat ik. We staken buiten al onze kaarsen aan en kwamen zo de donkere kerk binnen. Daar bliezen we de kaarsen uit en waar in Dalfsen dan al aan het begin van de eerste lezing de lichten aangaan, moesten we daar hier vier lezingen op wachten! Omdat het donker was, konden we niet meelezen in het boek en natuurlijk waren de lezingen in het Zweeds. Toch kon ik verbazend veel volgen van wat er gezegd werd. Blijkbaar is mijn Zweeds daarvoor al goed genoeg! In totaal waren er zeven lezingen, een hele zit! De lezingen werden afgewisseld met psalmen en ik miste de Dalfser koren enorm. Zeker met Pasen is het zo heerlijk als de muziek swingt en je mee kunt zingen! Een beetje uptempo had van mij wel gemogen…

Met de studentengroep van de kerk hebben we op zondag ons eigen paasdiner gehouden. Dat was grotendeels traditioneel Zweeds (cool!), maar met ook Indiase gerechten en Nederlandse gevulde eieren. In Zweden eten ze ook wel eieren, maar die worden gekookt, doormidden gesneden en belegd met mayonaise en kaviaar. Als je er goed over nadenkt is dat dus eigenlijk ei met ei (mayonais is gemaakt van ei) met ei (kaviaar is visseneitjes). Overdrijven is ook een vak… Overigens is kaviaar hier niet zo’n luxeproduct als in Nederland. Je kunt het gewoon in de supermarkt kopen. Sommige mensen eten het zelfs als ontbijt! Paaseitjes heb ik echter niet gevonden, maar gelukkig heeft mijn moeder me van een kilo voorzien, dus ik kom niets tekort, haha.

Als je in deze weken met je internationale klasgenoten praat, gaat het al snel over tradities en gewoonten met Pasen. Paasvuren worden wel op meer plekken gehouden, heb ik ontdekt, maar dan wordt er ook een heks (een pop) op verbrandt (Tsjechië). Pavel had bovendien een nog veel bijzonderder verhaal. Ik acht dat ongeschikt voor de mannelijke lezers, dus alleen vrouwen mogen verder gaan!

Dames, onze Tsjechische zusters verkeren in hoge nood met Pasen! Op Tweede paasdag slaan de jongens de vrouwen en meisjes met een zweepje op hun billen. Daarmee zouden de vrouwen jonger worden. En vervolgens wordt van de vrouwen verwacht dat ze de mannen trakteren op chocolade eitjes! Negatief bekeken worden de vrouwen mishandeld, beledigd en moeten ze daarvoor de man ook nog bedanken. Maar het ritueel schijnt toch niet vrouwonvriendelijk bedoeld te zijn (zeggen de mannen waarschijnlijk…).

Mannen, omdat ik niet werkelijk verwacht dat jullie zijn gestopt met lezen (noem het mensenkennis), zal ik de betekenis uitleggen: het gaat om het begroeten van de lente en het verjongen van de natuur. De zweepjes zijn gemaakt van jonge takken en moeten die verjongingskracht van de natuur op de vrouwen overdragen. En dat is iets waar de vrouwen de mannen voor willen bedanken. Toch waarschuw ik jullie dat de Nederlandse (en Zweedse) dames minder gecharmeerd zouden zijn van een zweepslag. Een paasei daarentegen doet wonderen…