De Vasaloppet
Vorige week zondag was het de zondag van de Vasaloppet. Dat is hét evenement van het jaar in Mora. Dan wordt de langste langlaufwedstrijd ter wereld gereden (90 km) en de finish staat in Mora. De Vasaloppet is internationaal bekend en er komend dan ook langlaufers van over de hele wereld. In de week vóór de Vasaloppet worden er allerlei andere versies gehouden: de kortvasan (maar 30 km), de tjejvasan (30 km, alleen voor dames), de ungdomsvasan (9 of 19 km, voor jongeren tussen 11 en 16 jaar), öppet spår (de hele afstand, maar geen competitie), de halvvasan (45 km), de stafettvasan (de hele afstand in estafettevorm met vijf delen van 9-24 km lang), de nattvasan (de hele tocht ’s nachts in tweetallen en met een hoofdlamp), de blåbärsloppet (9 km voor blauwe bessen ofwel alle beginners) en de barnensloppet (1 km voor kinderen). Verschillende wegen worden afgesloten om het laatste stukje Vasaloppetspoor over de weg aan te kunnen leggen. Naast het spoor staan kraampjes waarin ambachtelijke Zweedse goederen worden verkocht, zoals Dalapaardjes, wollen handschoenen en sokken, Vasaloppetskransen, rendierhuiden en Zweedse lekkernijen. Het was de hele week druk in Mora. Op de wegen was het zelfs zo druk dat het volgens een collega die aan de andere kant van Mora woont, sneller was om via Orsa naar school te rijden, wat 30 km om is! Kirsten kon dat beamen, want zij heeft 5 kwartier gedaan over de 5 km tussen haar huis en school. Lopen was waarschijnlijk sneller geweest…
De Vasaloppet heeft zijn oorsprong ongeveer 500 jaar geleden. In die tijd waren Zweden en Denemarken verenigd, maar de Deense koning Kristian II was niet populair. Gustav Vasa was door de Denen gevangen genomen nadat hij in opstand gekomen was, maar wist te ontsnappen. Gustav vluchtte naar Mora, waar hij het volk probeerde over te halen om samen met hem in opstand te komen. De bevolking verstopte hem voor koning Kristians soldaten, maar de leiders durfden geen toezegging te doen zonder hun buurdorpen te raadplegen.
Op deze plek zou Gustav Vasa zich succesvol verborgen hebben onder een luik in de bodem van een boerderij.
Omdat de Deense soldaten hem op de hielen zaten, vluchtte Gustav Vasa verder in de richting van Noorwegen. Vlak daarna bereikte nieuws van koning Kristians bloedbad in Stockholm Mora. Meteen hadden de leiders spijt dat ze Gustav niet direct hadden gesteund. Ze stuurden de twee beste langlaufers van Mora achter Gustav Vasa aan. In Sälen, 90 km richting Noorwegen, haalden ze Gustav in en keerden met zijn drieën terug naar Mora.
Met de steun van de inwoners van Dalarna, de provincie waar Mora toe behoort, versloeg Gustav Vasa de Denen en werd gekozen tot koning van Zweden. Gustav Vasa was de eerste vorst van het huis Vasa (Wasa in het Nederlands). Yep, dat is die Wasa van het Wasa-knäckebröd. Gustav Vasa wordt ook Vader des Vaderlands genoemd, omdat hij wordt gezien als de grondlegger van het moderne Zweden. De finish van de Vasaloppet (de wedstrijd draagt zijn naam) draagt deze tekst:
Dit betekent: In het spoor van de Vader, voor de overwinningen van de toekomst. Jullie begrijpen de betekenis van deze spreuk nu vast.
Standbeeld van Gustav Vasa. Voor de gelegenheid of vanwege de kou heeft hij recent sokken gekregen.
Samen met Kirsten en Eva heb ik gekeken naar de langlaufers die aan het öppet spår deelnamen. Het was die dag erg koud, met temperaturen onder de -20 op de hogere delen van het spoor. De meeste deelnemers hadden flinke ijspegels aan hun baard of zelfs aan hun neus hangen. We hebben zelfs ijspegels van 10 cm gespot!
Hier de winnaar van het öppet spår.
Een week later heb ik samen met Coen, mijn broer die op dit fantastische moment op bezoek was, en Kirsten de deelnemers van de echte Vasaloppet aangemoedigd. Nu was het gelukkig een stuk warmer, maar nog steeds zaten sjaals, mutsen en gezichten vol met ijs.
Vorige week had ik vakantie. Sportvakantie noemen ze het hier. Voorjaarsvakantie kun je het ook echt nog niet noemen, want het was kouder dan het deze winter was geweest. Elke week sneeuwt het wel een paar dagen en het vriest al maanden, dus alle sneeuw blijft ook liggen. Inmiddels hebben we een meter, geloof ik.
De ijspegels zijn ontstaan door de zon en een paar uurtjes boven nul. Deze hangen op een binnenpleintje van de school waar op dit moment niemand komt. Op de andere plekken zijn ze uiteraard verwijderd, anders lopen de leerlingen gevaar. Ook de sneeuw moest van het dak worden geveegd om de leerlingen en het dak te beschermen. Er zijn echter nog steeds stukken afgezet waar de situatie te gevaarlijk is.
In de sportvakantie heb ik de eerste dagen lekker uitgerust, gordijnen genaaid en een grote schoonmaak gehouden. De gordijnen vielen niet bij iedereen in de smaak, maar zijn wel typisch Zweeds, haha. Ik ben er in ieder geval blij mee en ook een beetje trots op.
Op donderdag zou Coen komen. Hij zou er om half zes zijn, maar had pech met wind op Schiphol, vertragingen, volle treinen en kapotte wissels. Uiteindelijk was hij er pas om drie uur ’s nachts! Hij kreeg meteen een koude kennismaking met de Zweedse winter, want op dat tijdstip was het -21 °C. Er reden uiteraard geen bussen meer, dus we moesten lopen. Na twintig minuten zonder thermosondergoed, skibroek en op sneakers was hij vreselijk blij dat we naar binnen konden, haha. De hutspot smaakte ook goed, zelfs om half vier ’s nachts.
De volgende dag hebben we eerst nieuwe sneeuwlaarzen gekocht, hartstikke lelijk, maar wel heerlijk warm. Daarna waren we klaar voor een portie winterpret. Het begon met schaatsen in Orsa, samen met Kirsten en Eva. We konden de geweldig comfortabele Zweedse schaatsen huren en hebben een paar heerlijke uurtjes gehad. Zelfs Eva heeft zelfstandig een paar kilometer afgelegd, hoewel ze haar voeten nauwelijks durfde te bewegen uit angst om te vallen (vorig jaar heeft ze voor het eerst geschaatst, op ijshockeyschaatsen, en dat was niet zo’n succes). Gelukkig voor haar gebruiken de Zweden langlaufstokken bij het schaatsen en daarmee kon ze zichzelf vooruit duwen. Ook Kirsten houdt van stokken, maar Coen en ik doen het liever zonder.
De volgende dag stond nog meer spektakel op het programma. We stonden op tijd op en gingen met de bus naar Grönklitt, een wintersportdorp op zo’n 30 km afstand van Mora. Daar begonnen we met een toch met een hondenslee. We waren vroeg en hadden daardoor veel tijd om eerst lekker te knuffelen met de honden die op dat moment rust hadden. Wat een energieke en prachtige dieren zijn husky’s! De sleetocht was fantastisch. We zaten lekker en genoten van de omgeving en de honden. Onze gids kon heel wat vertellen over de honden. Wil je zelf een idee krijgen, bekijk dan het filmpje (zie video’s).
Na een goede fika was het tijd voor de sneeuwscooter! We maakten een tocht met een gids en twee anderen door het bos en in de bergen. We deelden een scooter en wisselden halverwege. De tocht was 23 km lang en geweldig! Het was niet zo makkelijk om te sturen, maar we kregen het goed onder de knie en hebben zelfs op een paar momenten 40 km per uur gereden! Dat was gaaf! Ook hiervan is een video te zien.
Op school is er aardig wat veranderd sinds de vorige keer dat ik schreef. Mijn collega Annica, die klas twee had, was twee weken afwezig, omdat het slecht ging met haar vader. Er was geen invaller voor de klas, maar wel voor Sven. Daarom mocht ik voor klas twee! Twee hele weken mocht ik fulltime leerkracht zijn en het lekker doen op mijn eigen manier. Er lag geen planning klaar, dus het was niet zo makkelijk om er zo in te springen, maar het ging goed en was erg leuk om te doen. Die weken moest ik natuurlijk ook de voorbereiding doen voor Svens onderwijs, dus ik heb haast een dubbele baan gehad en lange dagen gemaakt. Maar ik kreeg ook heel veel energie van het lesgeven, dus het was geen probleem. Ik was echter wel heel blij met de vakantie vlak daarna, haha. Na een week in klas twee kwam de rektor met een voorstel. Omdat een andere collega minder was gaan werken, wilde ze iemand aannemen die drie dagen met Sven zou werken. Ze vroeg mij of ik dan drie extra dagen in klas twee wilde werken, samen met Annica. Daar hoefde ik niet over na te denken: ja natuurlijk! Nu ben ik op maandag met Sven, op dinsdag sta ik alleen voor klas twee en op woensdag, donderdag en vrijdag zijn Annica en ik samen. Voor mij voelt dat als een promotie!
